Tuy nhiên, “côn trùng càng chết nhanh càng chứng tỏ nồng độ thuốc cao và hóa chất đó có tác dụng rất mạnh. Như vậy, không chỉ côn trùng chết mà con người cũng bị ảnh hưởng” – PGS. TS Trương Sĩ Niêm, Phó trưởng khoa Dịch tễ, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, cho biết.

“Bên cạnh đó, việc hóa chất vẫn còn tác dụng với côn trùng một thời gian dài sau khi phun chứng tỏ thuốc vẫn tồn lưu trong môi trường và con người hằng ngày vẫn phải hít những hóa chất này. Ngay đối với những hoá chất diệt côn trùng đã được Bộ Y tế đảm bảo về độ an toàn thì việc thường xuyên tiếp nhận chúng qua đường hô hấp hoàn toàn không có lợi cho sức khỏe. Các thuốc trừ muỗi đa phần đều pha thêm hương liệu để át mùi khó chịu cũng khiến mọi người chủ quan và quên đi những yêu cầu an toàn tối thiểu như dùng găng tay, khẩu trang”.

Đáng lo ngại là những hóa chất diệt côn trùng trôi nổi, không rõ nguồn gốc vẫn được tiêu thụ khá nhiều. Những loại này không ghi rõ thành phần hóa học cũng như các chỉ dẫn khác theo quy định về nhãn mác.

“Không loại trừ khả năng một số thuốc diệt gián, muỗi trôi nổi xuất xứ từ Trung Quốc vẫn còn sử dụng các hoá chất cấm như Lindan và DDVP. Hai loại này từng được sử dụng diệt gián, muỗi rất hiệu quả và cực nhanh. Tuy nhiên, sau đó người ta phát hiện ra rằng chúng đặc biệt nguy hiểm cho hệ hô hấp của con người, đặc biệt là trẻ em. Từng có cán bộ của NIHE trong quá trình phun DDVP tại trại chăn nuôi đã bị ngộ độc” – PGS Niêm nói.

Một nhà khoa học thuộc viện Hóa học Công nghiệp cho hay, dạng chất lỏng của thuốc diệt thường nguy hiểm hơn dạng rắn có cùng nồng độ. “Chắc chắn những dung môi ở dạng lỏng thâm nhập vào da dễ dàng hơn. Bản chất của các loại thuốc xịt muỗi, chống kiến theo quy định chỉ là xua muỗi, chống kiến không vào phạm vi cần thiết. Sản phẩm chứa hóa chất càng mạnh côn trùng mau chết và khả năng gây ngộ độc khi con người tiếp xúc càng cao” – Nhà khoa học này cảnh báo.

Thực tế cho thấy rất hiếm ca ngộ độc tức thì do dùng thuốc diệt muỗi. Tuy nhiên các chuyên gia y tế cảnh báo nếu dùng vô tội vạ có thể gây ngộ độc trường diễn, nhất là khi sử dụng các sản phẩm trôi nổi, kém chất lượng.

Các chuyên gia y tế cho biết, các sản phẩm xịt muỗi, nhang trừ muỗi do các đơn vị sản xuất có đăng ký với cơ quan chức năng thường sử dụng nguyên liệu thuộc họ pyrethrine (cúc tổng hợp) hay còn gọi là nhóm pyrethroide đã được Tổ chức Y tế Thế giới cho phép sử dụng.

Các hoạt chất này khi tiếp xúc với môi trường sẽ bị ôxy hóa chuyển thành các chất khác ít độc hại. Phụ gia làm nền được sản xuất từ bột cây, bột keo, bột gáo dừa có tác dụng cháy tốt mà an toàn. Người tiêu dùng nên chọn mua các sản phẩm diệt muỗi, gián của các doanh nghiệp có uy tín và chỉ dùng theo chỉ dẫn khi thật cần thiết.

Theo TS Hồ Đình Trung, Trưởng khoa Côn trùng, Viện Sốt rét và Ký sinh trùng Việt Nam, có hai loại hoá chất diệt muỗi được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong chương trình phòng chống sốt rét quốc gia là Bambancyphaclothrin và Alphacypermethrin, không gây hại cho môi trường và con người.

Tuy nhiên, hai loại này đều không có bán trên thị trường mà chỉ được phát cho các xã, phường để tẩm màn hoặc phun cho dân trong các chương trình diệt muỗi tại cộng đồng.